Στις ετικέτες των συσκευασμένων τροφίμων περιλαμβάνονται πληροφορίες που βοηθούν τον καταναλωτή να κάνει τη σωστή επιλογή. Η σύσταση, τα διατροφικά στοιχεία, η προέλευση, ο ενδεδειγμένος τρόπος διατήρησης του προϊόντος, είναι κάποιες από αυτές τις πληροφορίες, ενώ άλλες συνδέονται με την υγεία.
Αντίθετα τα τρόφιμα που προσφέρονται μη προσυσκευασμένα, τα χύμα προϊόντα, με εξαίρεση την παρουσία ουσιών που προκαλούν αλλεργίες ή δυσανεξίες, δεν έχουν άλλη υποχρέωση σχετικά με την ενημέρωση του καταναλωτή. Όμως αυτή η ελλιπής πληροφόρηση καλύπτει τις ανάγκες του σύγχρονου καταναλωτή;
Στην αρτοποιιία και τη ζαχαροπλαστική η χρήση συστατικών διευρύνεται πέρα από τις παραδοσιακές πρώτες ύλες. Για παράδειγμα, γίνεται χρήση γλυκαντικών ουσιών, μια πληροφορία που ενδιαφέρει τον καταναλωτή και που περιλαμβάνεται στις υποχρεωτικές ενδείξεις στα συσκευασμένα τρόφιμα. Στις γλυκαντικές ουσίες υπάγεται και η ασπαρτάμη, πηγή φαινυλανανίνης, που πρέπει να αναγράφεται σε όσα συσκευασμένα τρόφιμα την περιέχουν μια και όσοι πάσχουν από φαινυλκετονουρία πρέπει να την αποφεύγουν. Οι πολυόλες, γλυκαντικές ουσίες στις οποίες ανήκουν η ισομαλτόζη, η μαλτιτόλη, η σορβιτόλη, η ισομαλτίλη, η ξυλιτόλη και η εριθρυτόλη, έχουν υπακτική δράση αν καταναλωθούν σε μεγάλες ποσότητες, για αυτό και στα συσκευασμένα τρόφιμα υπάρχει σχετική υποχρεωτική ένδειξη.
Κάποια είδη ζαχαροπλαστικής περιέχουν γλυκύριζα ή γλυκυρριζικό οξύ. Οι καταναλωτές που πάσχουν από υπέρταση πρέπει να αποφεύγουν την υπερβολική κατανάλωση γλυκόριζας γι’ αυτό και στα συσκευασμένα τρόφιμα υπάρχει σχετική ένδειξη: «περιέχει γλυκόριζα – να αποφεύγεται η υπερβολική κατανάλωση σε περίπτωση υπέρτασης». (Εκτελεστικός Κανονισμός ΕΕ 2018/1023)
Οι φυτικές στερόλες (φυτοστερόλες και φυτοστανόλες) είναι διατροφικά συστατικά που έχουν την ιδιότητα να μειώνουν τα επίπεδα της χοληστερόλης. Γι’ αυτό τα τελευταία χρόνια προστίθενται σε τρόφιμα (λειτουργικά τρόφιμα). Επιτρέπεται η προσθήκη τους σε ψωμί σικάλεως από αλεύρι που περιέχει περισσότερο από 50% σίκαλη (αλεύρι σικάλεως ολικής άλεσης ή ολόκληρους ή θρυμματισμένους κόκκους σικάλεως και νιφάδες σικάλεως) και λιγότερο από 30% σιτάρι, με προσθήκη ζάχαρης κάτω από 4% αλλά χωρίς προσθήκη λίπους. Το ανώτατο επίπεδο προσθήκης αυτών είναι 3 γραμμάρια ανά μερίδα και ανά ημέρα. Τα δε συσκευασμένα τρόφιμα συνοδεύονται από τις ενδείξεις: «με προσθήκη φυτοσερολών/φυτοστανολών», ένδειξη που υποδεικνύει στον καταναλωτή ότι το τρόφιμα αυτό απευθύνεται σε άτομα που επιθυμούν να μειώσουν το επίπεδο της χοληστερόλης στο αίμα.
Αναγράφεται η πληροφορία ότι ασθενείς που λαμβάνουν φάρμακα για την μείωση της χοληστερόλης πρέπει να καταναλώνουν το προϊόν υπό ιατρική παρακολούθηση, ενώ ενδέχεται να μην είναι κατάλληλο για τη διατροφή εγκύων και θηλαζουσών γυναικών και παιδιών κάτω των πέντε ετών. Επισημαίνεται ότι η κατανάλωσή του πρέπει να γίνεται στο πλαίσιο μιας υγιούς διατροφής, καθορίζεται η έννοια της μερίδας και επισημαίνεται ότι «…πρέπει να αποφεύγεται η ημερήσια κατανάλωση άνω των 3 g φυτοστερολών/ φυτοστανολών». Εδώ βλέπουμε όχι μόνο την ανάγκη ορθής ενημέρωσης του καταναλωτή, αλλά και ορθής χρήσης από τον παρασκευαστή του τροφίμου.
Επιπλέον, τα προϊόντα μπορούν να συνοδεύουν προαιρετικές πληροφορίες που προσδίδουν προστιθέμενη αξία στο προϊόν σας, όπως ισχυρισμοί διατροφής και υγείας, εφόσον βέβαια τηρούνται οι προϋποθέσεις. Παραδείγματα ισχυρισμών διατροφής είναι: «Χαμηλή περιεκτικότητα σε αλάτι», «Πηγή εδώδιμων ινών», «Light». Οι ισχυρισμοί υγείας συνδέονται με οφέλη που προσφέρει στην υγεία μας η κατανάλωση του εν λόγω τροφίμου όπως για παράδειγμα «Οι β-γλυκάνες συμβάλλουν στη διατήρηση των φυσιολογικών επιπέδων χοληστερόλης στο αίμα» και ισχύει για τρόφιμα που περιέχουν τουλάχιστον 1 γραμμάριο β-γλυκανών από βρώμη, πίτυρο βρώμης, κριθάρι, πίτυρο κριθαριού ή από μείγματα των εν λόγω πηγών ανά μερίδα. Ισχυρισμοί υγείας μπορούν να συνοδεύουν εμπλουτισμένα αρτοσκευάσματα π.χ. με σίδηρο, φολικό οξύ ή βιταμίνη Β12: «Ο σίδηρος συμβάλλει στη φυσιολογική γνωσιακή λειτουργία», «Το φολικό οξύ συμβάλλει στη φυσιολογική ψυχολογική λειτουργία», «Η βιταμίνη Β12 συμβάλλει στη φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος», κ.ά.
Η συγκέντρωση όλων των παραπάνω πληροφοριών, καθώς και των βασικών που περιλαμβάνονται στις ετικέτες: τα συστατικά που περιέχονται στο τρόφιμο, τα διατροφικά στοιχεία, αλλά και ενημέρωση σχετικά με τα αλλεργιογόνα και ουσίες που προκαλούν δυσανεξία, ενδείξεις ούτως ή άλλως υποχρεωτικές και στα μη συσκευασμένα τρόφιμα, είναι δυνατή, παρόλο το μεγάλο όγκο προϊόντων που υπάρχουν σε ένα κατάστημα, με τη βοήθεια εξειδικευμένου επιστήμονα. Είτε με ταμπελάκια τοποθετημένα μπροστά στο προϊόν, είτε μετά από σχετικό ερώτημα προς τον υπάλληλο που εξυπηρετεί, αυτές οι πληροφορίες μπορεί να είναι διαθέσιμες στους πελάτες σας.
