Η επεξεργασία των τροφίμων είναι τόσο παλιά όσο και ο άνθρωπος, αφού ο πρωτόγονος άνθρωπος, εκτός από την εξεύρεση της τροφής του, φρόντιζε επιμελώς και για τη συντήρησή της. Ο τρόπος και η σωστή αποθήκευση διάφορων ειδών τροφίμων είναι ευθύνη του καθενός μας.
Πρώτα από όλα, είναι σημαντικό να θυμόμαστε να προσέχουμε πάντα τις ημερομηνίες στη συσκευασία του προϊόντος. Η αποθήκευση στο ψυγείο είναι ένας ακόμη σημαντικός τρόπος διατήρησης της ασφάλειας των τροφίμων. Οι χαμηλές θερμοκρασίες συμβάλλουν στη διατήρηση της φρεσκάδας των τροφίμων και αναστέλλουν την ανάπτυξη των περισσότερων επιβλαβών μικροβίων. Ταυτόχρονα, διατηρούν αναλλοίωτα τα χαρακτηριστικά των τροφίμων. Η σωστή θερμοκρασία ενός ψυγείου είναι 5 βαθμοί Κελσίου (5ο C) στο μεσαίο ράφι. Ωστόσο, η θερμοκρασία δεν είναι ομοιόμορφη σε ολόκληρο το εσωτερικό του ψυγείου. Αξιοποιώντας τις διαφορές της θερμοκρασίας, μπορείτε να εξασφαλίσετε τη βέλτιστη αποθήκευση των τροφίμων.
Ψάρια: Όταν αγοράζουμε φρέσκα ψάρια, πρέπει να τα πλένουμε, να τα καθαρίζουμε, να αφαιρούμε τα εντόσθια και τα βράγχια, να τα στεγνώνουμε και, εν συνεχεία, να τα διατηρούμε στη συντήρηση του ψυγείου το πολύ για 2-3 μέρες, έως ότου τα μαγειρέψουμε ή τα καταψύξουμε από τρεις (τα λιπαρά ψάρια) έως πέντε (άπαχα ψάρια) μήνες. Ο ιδανικότερος τρόπος για να ξεπαγώσουμε τα ψάρια είναι να τα αφήνουμε στη συντήρηση. Δεν πρέπει να τα βγάζουμε εκτός ψυγείου, για να μην έχουμε απότομες μεταβολές θερμοκρασίας. Ως εκ τούτου, αλλοιώνεται το δέρμα ή οι ιστοί τους.
Πουλερικά: Καλό είναι να μην μένουν μέσα στο ψυγείο τα νωπά πουλερικά που ψωνίζουμε και μας τυλίγουν στο ειδικό χαρτί με τη ζελατίνα, γιατί έτσι τυλιγμένα δεν αερίζονται και δεν ψύχονται σωστά. Μπορούμε να τα τοποθετήσουμε σε ένα ανοιχτό μπολ, προσέχοντας να μην έρχονται σε επαφή ή να μην στάζουν υγρά σε άλλα τρόφιμα. Τα νωπά πουλερικά χωρίς εντόσθια διατηρούνται στο ψυγείο μία έως δύο μέρες (το πολύ 3 μέρες), ενώ εκείνα που έχουν εντόσθια έως 24 ώρες, χωρίς να μαγειρευτούν. Αν επιθυμούμε να τα καταψύξουμε, τα πλένουμε καλά, αφαιρούμε τα εντόσθια, τα στεγνώνουμε καλά και τα τοποθετούμε στην κατάψυξη, μέσα σε ειδικές σακούλες.
Κρέας: Δεν πρέπει να κρατάμε το κρέας στη συντήρηση πάνω από δύο μέρες. Καλό είναι να μην είναι περιτυλιγμένο με χαρτί, αλλά να τοποθετείται σε κατάλληλο σκεύος που επιτρέπει ελαφρώς τον αερισμό του, π.χ. σε γυάλινο μπολ, το οποίο καλύπτεται με ένα πιάτο, χωρίς να έρχεται σε επαφή με άλλα τρόφιμα. Σε περίπτωση που δεν επιθυμούμε να καταναλώσουμε το κρέας εντός τριών ημερών, καλύτερα είναι να αγοράσουμε κατεψυγμένο κρέας, αντί να καταψύξουμε το νωπό. Αν πάλι θέλουμε να καταψύξουμε το νωπό, πρέπει να το πλύνουμε και να το στεγνώσουμε καλά, και, εν συνεχεία, να το διατηρήσουμε στην κατάψυξη για τρεις έως τέσσερις μήνες τα αιγοπρόβατα, τέσσερις έως έξι μήνες το χοιρινό, έξι μήνες το μοσχαρίσιο και έως έναν χρόνο το βοδινό.
Αλλαντικά: Τα αλλαντικά είναι ιδιαίτερα ευπαθή προϊόντα. Όταν τα αγοράζουμε συσκευασμένα, διατηρούνται στο ψυγείο μέσα στη συσκευασία τους έως την ημερομηνία λήξης. Όταν, όμως, ανοίξουμε τη συσκευασία ή αγοράσουμε αλλαντικά σε κομμένες φέτες, πρέπει να καταναλωθούν μέσα στις επόμενες 3-5 μέρες. Στην κατάψυξη μπορούν να διατηρηθούν περίπου 2 μήνες.
Τυριά: Μπορούν να μπουν σε τάπερ γυάλινα, χωρίς να ανακατεύουμε διαφορετικών ειδών τυριά μεταξύ τους, και καλό είναι να τοποθετούνται στα ψηλά ράφια του ψυγείου. Τα τυριά που έχουν εξωτερικό περίβλημα δεν πρέπει να καθαρίζονται όσο τα έχουμε φυλαγμένα στο ψυγείο μας, παρά μόνο όταν πρόκειται να καταναλωθούν. Πολλά σκληρά τυριά μπορούν να καταψυχθούν, οπότε διατηρούνται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Το προς κατάψυξη τυρί πρέπει να είναι κομμένο σε μικρά κομμάτια και κλεισμένο σε αεροστεγείς σακούλες, αδιαπέραστες από την υγρασία. Τα κρεμώδη τυριά πρέπει να βρίσκονται κλεισμένα σε αεροστεγή δοχεία. Τα λευκά αλμυρά τυριά μπορούμε να τα ξαρμυρίζουμε σε νερό πριν τα βάλουμε στο ψυγείο. Το τυρί διατηρείται καλύτερα ολόκληρο, παρά τριμμένο, και καλό είναι να τρίβεται αμέσως πριν από το σερβίρισμα. Όταν αγοράζουμε τυριά, πρέπει να τα βγάζουμε από το ειδικό χαρτί που μας τα τυλίγουν και να τα τοποθετήσουμε σε τάπερ ή αλουμινόχαρτο.
Γάλα: Το φρέσκο γάλα διατηρείται στο ψυγείο για 5-6 μέρες μετά την ημερομηνία παραγωγής και η διάρκεια συντήρησης που αναγράφεται στο προϊόν καθορίζεται με ευθύνη του παρασκευαστή. Το φρέσκο γάλα υψηλής παστερίωσης μπορεί να διατηρηθεί στο ψυγείο σχεδόν έναν μήνα (πριν ανοιχτεί). Έχει το μικρότερο μικροβιακό φορτίο από τα φρέσκα γάλατα, γι’ αυτό θεωρείται και το πιο ασφαλές. Το γάλα μακράς διαρκείας (UHT και το αποστειρωμένο γάλα) διατηρείται εκτός ψυγείου (πριν ανοιχτεί). Το εβαπορέ γάλα (συμπυκνωμένο σακχαρούχο και μη σακχαρούχο ) διατηρείται για αρκετό διάστημα εκτός ψυγείου (πριν ανοιχτεί). Πρέπει πάντοτε να κοιτάμε την ημερομηνία λήξεως που αναγράφεται στις συσκευασίες γάλακτος.
Γιαούρτι: Το γιαούρτι διατηρείται πάντοτε στο ψυγείο, κλεισμένο στο κεσεδάκι ή στο πλαστικό τάπερ (χύμα) στο οποίο το αγοράζουμε. Στη συσκευασία αναγράφεται πάντοτε η ημερομηνία λήξης του.
Βούτυρο: Το βούτυρο πρέπει να διατηρείται καλά κλεισμένο στη συσκευασία του μέσα στο ψυγείο, και δεν πρέπει να το αφήνουμε για πολύ χρόνο έξω από αυτό, έτσι ώστε να λιώνει, γιατί αυξάνεται το μικροβιακό φορτίο του.
Φρούτα-λαχανικά: Τα φρούτα και τα λαχανικά διατηρούνται καλύτερα στα χαμηλά ράφια του ψυγείου, απ’ ό,τι όταν βρίσκονται σε θερμοκρασία δωματίου. Δεν πρέπει να τα πλένουμε ποτέ, εφόσον θα τα αποθηκεύσουμε στο ψυγείο, παρά μόνο λίγο πριν καταναλωθούν. Δεν πρέπει να τα τυλίγουμε ασφυκτικά σε σακούλες ή μεμβράνες, γιατί συσσωρεύεται υγρασία και μαραίνονται πιο γρήγορα. Καλό είναι να φυλάγονται στο ειδικό συρτάρι ελεύθερα.
Ψωμί: Το ψωμί με προζύμι μπορεί να συντηρηθεί στο ψυγείο αν πρώτα το τυλίξουμε καλά με μια πετσέτα, ή να το συντηρήσουμε στην κατάψυξη για να το καταναλώσουμε κάποια άλλη μέρα.
Ελαιόλαδο και ελιές: Το ελαιόλαδο διατηρείται καλύτερα μέσα σε σκουρόχρωμα γυάλινα μπουκάλια, σε σκοτεινό και δροσερό μέρος. Αποφύγετε τα πλαστικά δοχεία. Όσο διατηρούμε τις ελιές σε κάποιο σκεύος, πρέπει να τις ανακατεύουμε, ώστε να αερίζονται και να μην κοκκινίζουν. Ο τρόπος διατήρησής τους εξαρτάται από τον τύπο της ελιάς. Οι ελιές είναι καλύτερα να αγοράζονται κατόπιν δοκιμής και σε ποσότητα που καλύπτει τις ανάγκες μας το πολύ για μερικές εβδομάδες. Οι γεμιστές ελιές είναι πιο ευαίσθητες. Στο σπίτι διατηρούνται σε γυάλινα δοχεία με αραιό διάλυμα από ξίδι ή άλμη, στο λάδι, στην ψύξη και στην κατάψυξη έως έξι μήνες.
Ξηροί καρποί: Οι ξηροί καρποί διατηρούνται σε κλειστά σκεύη σε ξηρό και δροσερό μέρος, ενώ το καλοκαίρι καλό είναι να τα τοποθετούμε στο ψυγείο.
Μερικές ακόμη σημαντικές συμβουλές:
1. Πλένουμε τα χέρια μας, πάγκους, εξοπλισμό, σκεύη και επιφάνειες με σαπούνι και νερό πριν και μετά τη μεταχείριση οποιουδήποτε φρέσκου τροφίμου.
2. Δεν καταψύχουμε ξανά τα αποψυγμένα τρόφιμα, γιατί κατά το ξεπάγωμα πολλαπλασιάζονται τα βακτηρίδια. Αν τα καταψύξουμε ξανά, δεν τα σκοτώνουμε, αλλά τα «κοιμίζουμε», και στο επόμενο ξεπάγωμα θα πολλαπλασιαστούν κι άλλο.
3. Διατηρούμε το εσωτερικό του ψυγείου πάντα καθαρό.
4. Ποτέ μην αποθηκεύουμε κανένα τρόφιμο ακριβώς κάτω από τον νεροχύτη, και πάντα να διατηρούμε τα τρόφιμα μακριά από το πάτωμα, ξεχωριστά από τα προϊόντα καθαρισμού.
5. Αν διαπιστωθεί οποιαδήποτε αλλοίωση στην οσμή, τη γεύση, το χρώμα και την υφή της τροφής, πρέπει οπωσδήποτε να απορριφθεί, είτε είναι μαγειρεμένη, είτε όχι. Αν δεν είμαστε σίγουροι για την καταλληλότητα των τροφίμων, τα πετάμε.
